Zachowek to szansa dla bliskich na uzyskanie substytutu spadku. Jak wiadomo, testament zamyka drogę do dziedziczenia ustawowego, czyli sprawiedliwego podziału majątku spadkodawcy między jego rodzinę. Osoby, które zostały w nim pominięte, mają prawo w ten sposób uzyskać należny im majątek. W zależności od spadkobiercy zachowek może się różnić wysokością i sposobnością przyznania. Co należy wiedzieć o zachowku i komu konkretnie on przysługuje?
Czym jest zachowek?
Zachowek to uprawnienie chroniące najbliższych zmarłego w przypadku bycia pominiętym w testamencie. Świadczenie to stanowi kompromis między wolą zmarłego a prawem jego rodziny do pozostawionego majątku. Zachowek to ułamek wartości udziału spadkowego (części spadku), który należałaby się krewnemu zmarłego w przypadku ustawowego dziedziczenia. Zachowek szacuje się w oparciu o wartość aktywów i pasywów spadku oraz niektórych darowizn spadkobiercy.
Komu należy się zachowek?
Zachowek należy się przede wszystkim najbliższej rodzinie zmarłego, czyli zstępnym (tj. dzieciom, wnukom, itd.), małżonkowi, rodzicom spadkodawcy oraz wszystkim, których powołano by do spadku, gdyby spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu. Istnieją sytuacje, w których osoby te nie zawsze są uprawnione do zachowku. Dzieje się tak, gdy dany członek rodziny nie jest powołany do spadku na mocy ustawy. Ponadto z możliwości otrzymania zachowku wyłącza się byłych małżonków winnych rozpadu małżeństwa oraz osoby uznane za niegodne, wydziedziczone przez spadkodawcę bądź zrzekające się prawa do spadku.
Wysokość świadczeń pieniężnych
Zachowek to ułamkowa część majątku, który przysługiwałby spadkobiercy, gdyby powołano go do dziedziczenia. Ustalenie kwoty spadku jest złożonym procesem i wymaga określenia tzw. substratu. Wysokość zachowku szacuje się na podstawie określonej kwoty pieniężnej, która zależy od wielu czynników. Są to m.in. wiek uprawnionego, jego zdolność do pracy oraz wartość całego pozostawionego majątku i wielkość udziału spadkowego, który przypadłby danej osobie podczas dziedziczenia ustawowego. Małoletniemu bądź trwale niezdolnemu do pracy spadkobiercy przysługuje aż 2/3 udziału spadkowego, zaś pozostałym członkom należy się połowa wkładu, który przypadałby im przy dziedziczeniu ustawowym.
Jak ubiegać się o zachowek?
O zachowek należy ubiegać się u osoby, która została uwzględniona w spadku lub otrzymała darowiznę od zmarłego. To spadkobiercy mają obowiązek zapłaty zachowku najbliższym. Co ważne – odpowiadają oni za zapłatę kwoty zachowku indywidualnie i proporcjonalnie do wysokości otrzymanego świadczenia. W momencie, gdy żaden spadkobierca nie jest w stanie pokryć kosztów zachowku, odpowiedzialność ta przechodzi na zapisobierców windykacyjnych.
Istnieją dwa sposoby uzyskania wsparcia finansowego po zmarłym. Pierwszym z nich jest dobrowolne zawarcie ugody ze spadkobiercą. Jest to elastyczna, tania i korzystna metoda rozdysponowania majątkiem zmarłego. Jej jedyną wadą jest fakt, że sprawdza się wyłącznie w przypadku bezkonfliktowego podejścia do sprawy. Aby ją zawrzeć należy mieć bezsporne i nieprzedawnione roszczenia. Drugim sposobem na otrzymanie zachowku jest skierowanie procesu na salę sądową. Jest to jedyne możliwe rozwiązanie sytuacji, gdy występuje konflikt między bliskim a spadkobiercą. Metoda ta wiąże się z wniesieniem stosownej opłaty sądowej oraz wsparciem prawnika.
Szukasz pomocy prawnej w sprawie otrzymania zachowku? Sprawdź tutaj.
Zobacz również: https://adwokat-wodzislaw-slaski-rozwod.pl/podwazenie-testamentu/