Władza rodzicielska zostaje prawomocnie nadana rodzicom w chwili narodzin ich dziecka. Jest to obowiązek sprawowania pieczy nad pociechą. Rodzice muszą zapewnić właściwe warunki do rozwoju małoletniemu oraz dbać o jego dobro i interes.
Czym jest władza rodzicielska
Władza rodzicielska to obowiązki rodziców wobec dziecka. Przysługuje obojgu opiekunom w równym stopniu. Trwa ona przez cały okres niepełnoletności dziecka – aż do momentu uzyskania przez nie pełnej zdolności do czynności prawnych. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, na rodzicach spoczywa obowiązek wychowywania dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Są oni zobligowani do troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój nieletniego. Ponadto opiekunowie zobowiązani muszą kierować życiem dziecka, przygotować go do życia społecznego oraz zapewnić rozwój dostosowany do jego uzdolnień. Władzę rodzicielską można ograniczyć za pośrednictwem sądu. Jeśli dobro dziecka zostaje narażone, sąd ma prawo orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu prawa do sprawowania władzy rodzicielskiej jednego bądź obojga rodziców.
Zakres i zasady wykonywania władzy rodzicielskiej
Według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, władza rodzicielska:
- ma na celu troskę o dobro dziecka i interes społeczny
- obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad małoletnim oraz jego majątkiem
- zobowiązuje do wychowania dziecka z poszanowaniem jego godności i praw
- uprawomocnia rodziców do podejmowania decyzji mających na celu dobro małoletniego. Dziecko powinno być posłuszne rodzicom i konsultować z nimi swoje decyzje
- nakłada na rodziców obowiązek brania pod uwagę życzeń dziecka – szczególnie przy podejmowaniu kluczowych decyzji mających wpływ na jego życie lub majątek.
Władza rodzicielska a rozwód
Gdy rodzice dziecka są rozwiedzeni, zakres władzy rodzicielskiej określa sąd opiekuńczy. Wyjątkiem od tej sytuacji jest złożenie przez obie strony zgodnego wniosku z deklaracją o podziale obowiązków względem dziecka. W przypadku braku porozumienia, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o metodzie dzielenia opieki nad małoletnim. Zazwyczaj władzę rodzicielską pozostawia się obojgu rodzicom, jednak sąd może również powierzyć wykonywanie całkowitej władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców.
Kiedy można stracić władzę rodzicielską?
Sąd może ograniczyć władzę rodzicielską w sytuacji, w której rodzic nie wywiązuje się ze swoich obowiązków względem dziecka. Utrata władzy rodzicielskiej spowodowana jest zazwyczaj zagrożeniem bądź naruszeniem dobra nieletniego. Dzieje się tak w przypadku, gdy zachowanie rodzica wpływa na dziecko demoralizująco bądź jest dla niego niebezpieczne. Ograniczenie władzy rodzicielskiej może polegać m.in. na zakazie spotkań, ograniczeniu kontaktów do określonych sposobów porozumiewania się na odległość oraz na zezwoleniu na spotykanie się z dzieckiem jedynie w obecności prawomocnego opiekuna.
Ograniczona władza rodzicielska a relacja z rodzicem
Rodzice, którzy nie posiadają pełnej zdolności do opieki nad dzieckiem, wciąż uczestniczą w wychowaniu małoletniego, chyba że sąd opiekuńczy, biorąc pod uwagę jego dobro, postanowi inaczej. Warto zaznaczyć, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nie jest jednoznaczne z realizowaniem kontaktów z dzieckiem. Osoby pozbawione pełni władzy rodzicielskiej, nadal powinny utrzymywać kontakty z dzieckiem. Wyjątek stanowi sytuacja, w której sąd na mocy prawomocnego orzeczenia, ustanowi inaczej.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w związku z orzeczeniem władzy rodzicielskiej, sprawdź tutaj.
Zobacz również: Jak ograniczyć kontakt rodzica z dzieckiem?