Podważenie testamentu to czynność, którą przeprowadza się w celu zakwestionowania woli spadkodawcy. Wykonuje się ją, gdy istnieją podstawy świadczące o nieprawidłowości dokumentu (np. brak podpisu lub sporządzona pod wpływem błędu treść). Zgodnie z polskim prawem każdy testament da się podważyć. Działanie to ma jednak znaczący wpływ na dalszy bieg postępowania spadkowego.
Czym dokładnie jest testament?
Testament to sposób, w jaki spadkodawca rozdysponuje swoim majątkiem w przypadku śmierci. Dokument ten odzwierciedla wolę zmarłego w zakresie dziedziczenia i jest regulowany kodeksem cywilnym. Testament można sporządzić samodzielnie (pisemnie) bądź przy pomocy notariusza (w formie aktu notarialnego). Należy tutaj zaznaczyć, że przy własnoręcznym tworzeniu zapisu tzw. „ostatniej woli”, spadkodawca musi napisać go w całości odręcznie oraz opatrzyć datą i podpisem. Komputerową formę dokumentu zawierającą jedynie odręczny podpis uznaje się za nieważną.
Testament sporządza i odwołuje osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Nie może ona powoływać w tym celu swoich przedstawicieli. Prawo zabrania również sporządzania testamentów wspólnych. Dokument ten obejmuje wyłącznie rozrządzenie majątkiem tylko jednego spadkobiercy. Jest on wiążący, jednak spadkodawca może w każdej chwili odwołać jego całą treść bądź poszczególne postanowienia.
Podważenie testamentu – kto i kiedy może to zrobić?
Podważenie testamentu następuje w przeciągu 3 lat od dnia, w którym potencjalny spadkobierca (bądź inny interesant) dowiedziała się o przyczynie nieważności dokumentu. Unieważnienia ostatniej woli zmarłego może dokonać każda osoba zainteresowana wynikiem postępowania. Warto podkreślić, że niezależnie od momentu dowiedzenia się o przyczynie nieprawomocności dokumentu, podważenie testamentu nie jest możliwe po upływie 10 lat od otwarcia spadku. Termin ten nie będzie miał jednak zastosowania w przypadku obcowania z falsyfikatem dokumentu.
Kiedy testament jest nieważny?
Testament uważa się za nieważny w momencie wskazania konkretnych przesłanek sugerujących nieprawidłowości formalne dokumentu bądź brak pełnej świadomości spadkodawcy w trakcie spisywania go. Zakres przyczyn skutkujących wyłączeniem uzmysłowienia obejmuje m.in. choroby psychiczne, niedorozwój umysłowy, przyjmowane leki bądź stany chorobowe takie jak gorączka lub dolegliwości bólowe. Zgodnie z artykułem 945. kodeksu cywilnego wyróżnia się katalog wad oświadczenia woli, poprzez które podważają prawomocność testamentu.
Są to sytuacje, gdy:
- został on sporządzony w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli
- dokument powstał pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkobierca nie działał pod wpływem błędu to nie sporządziłby testamentu tej treści
- oświadczenie sformułowano pod wpływem groźby.
Każdy testament może zostać podważony, jednak trudniej jest wykazać nieprawidłowości w sporządzonym w obecności specjalisty akcie notarialnym. Notariusz ma obowiązek zadbania, by osoba dokonująca spisu oświadczenia woli działała bez przymusu, z rozmysłem i pełną świadomością.
Podważenie testamentu – jak tego dokonać?
Podważenie testamentu może nastąpić wyłącznie poprzez zakwestionowanie ważności dokumentu w toku postępowania sądowego. Nie jest możliwym zanegowanie testamentu przed notariuszem lub innym niewyznaczonym do tego organem prawa. Osoby powołujące się nieważność oświadczenia woli zmarłego najczęściej zgłaszają to podczas postępowań o stwierdzenie nabycia bądź odrzucenie spadku. Strona wykazująca nieprawidłowości w testamencie jest zobowiązana przygotować dowody potwierdzające tę tezę. Są to m.in. osobowe źródła dowodowe (świadkowie), dokumentacja medyczna spadkodawcy oraz opinie biegłych (czyli merytoryczne oceny uzyskanych informacji).
Jeśli szukasz porady merytoryczno-prawnej dotyczącej podważenia testamentu, kliknij tutaj.
Zobacz również: https://adwokat-wodzislaw-slaski-rozwod.pl/odrzucenie-spadku-po-terminie/